ارتودنسی
ارتودنسی دندان چیست؟
ارتودنسی دندان، شاخه‌ای از خدمات دندانپزشکی است که به اصلاح دندان‌هایی که در جای نامناسبی قرار دارند، می‌پردازد. در روش ارتودنسی، دندان های کج، فاصله های زیاد بین دندان و یا تراکم بیش از حد دندان ها، با استفاده از بریس های دندانی قابل ترمیم است. با اتصال بریس ها و براکت ها و ایجاد فشار اختیاری به دندان‌های نامرتب و بد فرم، جایگاه و نحوه قرارگیری آنها اصلاح می شود
طول درمان ارتودنسی دندان می تواند از 1 تا 4 سال، با توجه به میزان نامرتب بودن دندان ها، ادامه داشته باشد و خبر خوب اینکه با پایان دوره ارتودنسی، شما برای همیشه دندان هایی صاف و مرتب خواهید داشت. استفاده از ارتودنسی تنها برای اصلاح طرح لبخند یا ردیف کردن دندان ها نیست. این روش می تواند از بسیاری مشکلات دندانی و بیماری ها نیز جلوگیری کند.
اهمیت ارتودنسی دندان
شاید متوجه این نکته شده باشید که با وجود تراکم و روی افتادگی دندان ها، امکان رعایت بهداشت و مسواک زدن صحیح دندان ها وجود ندارد. در مواردی که برخی دندان ها به جلو و برخی به عقب تمایل پیدا کرده اند، فشار ناشی از جویدن غذا بیشتر روی یک طرف دندان ها وارد می شود و به مرور زمان، کج شدن آن را تشدید می کند. شما هرگز نباید نسبت به این مشکلات بی اهمیت باشید.
ارتودنسی تنها برای زیبایی ظاهر دندان ها و رفع بدفرمی آنها استفاده نمی شود، بلکه دلایلی وجود دارد که با دانستن آنها، انگیزه شما برای اصلاح کجی دندان ها بسیار بیشتر می شود. هر لحظه که اصلاح کجی و ناهنجاری دندان ها را به تاخیر می اندازید، امکان وقوع مشکلات و بیماری هایی مانند پوسیدگی دندان‌ها، مشکلات لثه‌ای، خوب جویده نشدن خوراکی ها، مشکلات گوارشی، احساس درد در گردن، شانه، پشت و سردرد بیشتر می شود.
مزایای ارتودنسی دندان
همان طور که قبلا اشاره کردیم، ارتودنسی به خودی خود عارضه خاصی را در پی نداشته و این عدم رسیدگی فرد و سهل انگاری وی می باشد که زمینه ایجاد عوارض را فراهم می کند. درمان ارتودنسی از جمله درمان هایی است که با هدف زیبایی بخشی، بهبود کارایی سیستم دندانی و پیشگیری از پوسیدگی و تحلیل لثه صورت می پذیرد. مزایای استفاده از درمان ارتودنسی عبارتند از:
- حفظ سلامت دهان و کاهش ریسک پوسیدگی دندان
- سهولت در رعایت بهداشت دهانو دندان
- سهولت در جویدن غذا و لذت بردن هر چه بیشتر از خوراکی ها،
- عدم به هم ریختن الگوی رشد طبیعی فک و دندان ها،
- ظاهر زیبای دندان‌های و لبخند زیبا،
- دندان‌هایی که احتمالا طول عمر بیشتری دارند،
- می توان رشد فک را با ارتودنسی هدایت کرد
- عدم لزوم به از بین بردن دندان های طبیعی که کج رشد کرده اند،
عوارض ارتودنسی دندان
گرچه این درمان مزایای چشمگیری دارد، اما در صورت عدم مراقبت مناسب توسط بیمار، مشکلاتی به سراغ فرد خواهد آمد. از جمله شایع ترین عوارض ارتودنسی دندان که در اثر بی احتیاطی بیمار یا متخصص ارتودنسی ممکن است ایجاد شود، شامل موارد زیر است:
- خراش و زخم: بریس‌های فلزی ممکن است سبب ایجاد زخم در دهان شوند. اما در صورت مراقبت درست، آسیبی وارد نمی کنند.
- ممکن است روزهای اول براکت ها درد جزئی ایجاد کنند: وقتی برای اولین بار روی دندان ها براکت و بریس نصب می شود، احتمالا درد خفیف و حساسیت چند روزه ایی برای شما ایجاد شود.
- پوسیدگی دندان و بیماری لثه: گیر کردن مواد غذایی در بین براکت ارتودنسی زمینه رشد باکتری های دهانی را تشدید کرده و موجب پوسیدگی دندان و تحلیل لثه خواهد شد. اگر فرد در رعایت بهداشت دهان و دندان خود کوشا نباشد و از مسواک و نخ دندان استفاده نکند،این مشکل پیش می‌آید.
- امکان تحلیل رفتن و آسیب به مینای دندان: عدم رعایت بهداشت دهان و در بیشتر موارد جنس به اصطلاح آهکی دندان می تواند در فرسایش و آسیب به مینای دندان کمک کند. این فراید در طول دوره ارتودنسی به واسطه چسبیدن براکت به مینا ممکن است رخ دهد.
- خطر برگشت درمان ارتودنسی: از جمله عوارض ارتودنسی خطر برگشت ناهنجاری ها بعد از درمان است. اگر این درمان‌ها در زمان رشد باشد، برگشت‌پذیر نخواهد بود. برای ارتودنسی، بهتر است به متخصص ارتودنسی باتجربه‌ای مراجعه کنید تا این مسئله پیش نیاید.
- کوتاه شدن طول ریشه دندان: احتمال تحلیل و کوتاه شدن ریشه دندان ها، در حدود 3 الی 5 درصد می باشد و بسیار جزئی است. در حین درمان نیز ممکن است قطعات بسیار ریزی از ریشه شکسته شده و مجددا ساخته شود. به این دسته از عوارض بعد از ارتودنسی، در بیمارانی که سابقه آسم و یا ضربه دارند، باید بیشتر توجه شود.
- احتمال تشدید مشکلات قبلی دندان: در ارتودنسی جهت جابجایی دندان ها به حال ایده آل، به صورت دائم فشاری بر دندان ها از طریق بریس ها وارد می شود. این فشار می تواند برخی مشکلات قبل از جمله تورم و حتی پوسیدگی ها را تشدید کند.
- طول دوره درمان ارتودنسی دندان: درمان ارتودنسی دندان، در اکثر موارد 18 تا 24 ماه به طول می‌انجامد و نسبت به نوع درمان می‌تواند تغییر کند. وجود بیماری زمینه‌ای در فرد و عدم همکاری او در طولانی بودن فرآیند درمان، نقش زیادی دارد.
چگونه متوجه شویم به ارتودنسی نیاز داریم؟
سوالی که به کرات پرسیده می شود: از کجا بفهمیم به ارتودنسی نیاز داریم؟ بهترین راه برای تشخیص این که خود یا فرزندانتان نیاز به ارتودنسی دارید یا نه، مراجعه به متخصص ارتودنسی و گرفتن مشاوره است. اولین ملاقات کودک با دندانپزشک، سن دو سالگی و سن مراجعه به ارتودنتیست، هفت سالگی است. ارتودنتیست با معاینه دندان‌ها می‌تواند تشخیص دهد که نشانه‌های اولیه‌ای از مشکلات رایج دندان و موقعیت قرارگیری نادرست فک را دارید یا خیر. معمولا در سنین بین پنج تا هشت سالگی می‌توان گفت که آیا دندان‌های فرزندتان در حال رشد به شکل نرمال است یا خیر.
البته این روزها استفاده از درمان ارتودنسی در نوجوانان بسیار شایع است، اما باید بگوییم لازم نیست در تمام موارد انحراف دندان، به خصوص دندان های داخلی از درمان ارتودنسی استفاده کرد. اما برای نوجوانانی که به لحاظ ردیف بودن دندان ها مشکل دارند؛ حتما به فکر ارتودنسی کردن دندان های آنان باشید تا در آینده بتوانند با لبخندهای زیباتر زندگی بهتری را تجربه کنند.
اما ارتودنسی برای چه کسانی الزامی است؟ ظاهر دندان های شما می تواند مقیاسی برای تشخیص اولیه مشکلات دندانی باشد. کج بودن دندان و بهم ریختگی آن ها، وجود فاصله میان دندان ها و انواع اختلالات در بایت و فک می تواند نشانگر نیاز به درمان ارتودنسی باشد. اختلالات بایت که به ارتودنسی نیاز دارند شامل:
- اوربایت (Over bite): قرارگیری دندان های فک بالا روی دندان فک پایین به هنگام بستن دهان.
- آندربایت (Under bite): قرار گرفتن فک پایین روی فک بالا.
- اپن بایت (Open bite): وجود فاصله بین دو سطح دندان، در صورتی که دندان ها روی هم قرار می گیرند.
مهم ترین مشکلاتی دندانی که نیاز به ارتودنسی دارند
- تعداد زیاد دندان و شلوغی: گاهی ممکن است دندان اضافی داشته باشید که باعث می شود شلوغی دندان را منجر شود.
- کجی شدید: ممکن است تعداد زیادی از دندان های شما کج و به شکل نادرستی رشد کرده باشند.
- مرتب نبودن دندان ها: گاهی هم ممکن است که دندان ها کج نباشند اما به صورت مرتب روی هم جفت نشوند.